Тохсунньу 31 күнүгэр Өлөөн нэһилиэгэр үөрэхтээһин эйгэти үлэһиттэрин тохсунньутааҕы сүбэ мунньахтарын иһинэн «Оройуоҥҥа үлэһит каадыр бэлэмнээһин тутаах соруктар» диэн ааттаах төгурук остуол ыытылынна. Бу сүбэлэһиигэ үөрэхтээһин салаатын үлэһиттэрэ, улуус тэрилтэ салайааччылара, исписэлиистэр кыттыыны ыллылар.
Ол курдук, олох- дьаһах, хомунаалынай хаһаайыстыба, полиция, РЭС, тыа хаһаайыстыбата, култуура, түмэл, дьоҕус урбаан, нэһилиэнньэ дьарыктаах буолуутун салайар Киин исписэлиистэрэ көрсөн — Оскуола салайааччылара үлэлиир тэрилтэлэригэр ханнык идэлээх үлэһит тиийбэтин? Үөрэҕи бүтэрэн кэлбит ыччаттар тоҕо үлэлээбэттэрий? Дойдуларыгар олохсуйбакка киин сиргэ тоҕо баралларый? — диэн сытыы боппуруостары тула киэҥ кэпсэтиини ыыттылар.
Ити боппуруоска бастакынан этиннэ оройуон олохтоохторо дьиэлэрин, тэрилтэлэри сылааһынан хааччыйар хомунаалынай хаһаайыстыба салайааччыта Павел Егорович Типянов:
— Орто үөрэхтээх киһи үлэлиир кэмэ, биһиги салаабытыгар тиийбэттэр, слесарь, сварщик курдук рабочай каадыр наада. Үлэҕэ ылабыт эрээри, үөрэтэбит эрээри биир, икки ый үлэлээт дьоммут сатаабаппыт диэн баран хаалаллар. Оҕону эрдэттэн үлэҕэ үөрэтэр наада, үрдүк үөрэҕи батыһыннаран күнү — дьылы барыырдааҕар эдэр дьон рабочай идэлэрин баһылыылларын курдук оскуола базатыгар үөрэтэр наада— диэн этиини киллэрдэ.
Полиция каадыр отделын салайааччыта Айталина Ефимова полиция үлэтигэр олохтоох оҕолору үөрэтэн, үлэлииллэрин ситиһиэххэ диир. Кини этэринэн, полиция каадырын бэлэмнииргэ, холобура, Өлөөнтөн Дьокуускайга, онтон Хабаровскайга, Москваҕа тиийэ барар- кэлэр бырайыас харчытын төлөөн үөрэттэрэллэр. Маны туһанан бэрээдэги араҥаччылыыр идэни ыччаттар баһылыылларын ситиһэр наадалааҕын эттэ.
Дьоҕус урбаан киинин салайааччы Аида Никитична этэринэн оройуоҥҥа атыыһыт, биэкэр курдук үлэһиттэр наһаа наадалаахтар диэтэ. Култуура салаатын салайааччыта Надежда Прокопьевна биир үтүө холобуру этии быһыытынан киллэрдэ: Сунтаар Тойбохойугар биэнсийэҕэ олорор атыыһыты оскуолаҕа ыҥыран оҕолорго атыы-эргиэн ымпыгар-чымпыгар үөрэтэрин ситиспиттэрин билбитин кэпсээтэ. Уоппуттаах атыыһыкка үөрэнэн оҕолор хайыы- үйэ бэйэлэрин кыахтарынан атын нэһилиэктэринэн сылдьан атыылыыр буолбуттар, нэһилиэнньэ наадыйар дьоно буолан тахсыбыттарын иһитиннэрдэ. Надежда Прокопьевна ханна да сырыттарын дьон хайдах салайынан, айан-тутан олорорун көрөн үчүгэйи батыһар идэлээҕин бэлиэтии ыйар.
Салгыы, экономика салаатын, дьарыктаах буолуу киин уонна дьаһалта дьыалатын дьаһайааччы иһитиннэрии оҥордулар. Ону иһиттэххэ оройуоҥҥа 20- тэн тахса үрдүк үөрэҕи ирдиир үлэлэргэ бакаантынай миэстэҕэ ону таһынан рабочай идэлээх үлэһиттэр бу күҥҥэ оройуоҥҥа тиийбэттэрэ ыйылынна. Мантан сиэттэрэн оройуон олохтоох каадыра тоҕо дойдуларыгар олохсуйан үлэлии хаалбаттарый диэн боппуруоска харда-эппиэтэ — хамнас кыра, ситэри хааччыллыылаах дьиэ-уот тиийбэт, киин сиртэн ыраахпыт буолар диэххэ сөп буолуо дуо?
Онон, төгүрүк остуол тула кэпсэтиигэ кыттааччылар санааларын эттилэр, кэскиллээх кэпсэтиини ыыттылар.
Ыччаттар төрөөбүт дойдуларыгар сөбүлүүр идэни баһылаан, уопсастыбаҕа туһалаах дьон буолан тахсалларыгар дьиэ иһиттэн, төрөппут иитиитэ бастакы миэстэҕэ турарын өйдүүр наадалаах. Ханнык баҕарар үлэни сөбүлүүргэ, харчы хайдах кэлэрин билэрин курдук батыһыннара сылдьан сүбэлиир-такайар буоллахха үөрэниэхтэрэ. Биир сүбэни холбоон үлэлиир кэм кэллэ, эйиэнэ-миэнэ диэн өйдөбүлү суох оҥорон дойдубутар биһиги үлэлиэхтээхпит, сайыннарыахтаахпыт диэн санааҕа киириэххэ.
Надежда Колодезникова